Forum prawno-podatkowe

krzysiek

Jak przeprowadzić postępowanie spadkowe. Dziadek, który zmarł w 1983r. miał dwóch synów, nie zostawił testamentu. Jeden z nich, mój ojciec, zmarł w 1999r., również nie pozostawił testamentu. Babcia zmarła w 2001r. zostawiając testament, niedawno odnaleziony w, którym cały majątek zapisuje w częściach równych mojej mamie a dla niej synowej, oraz dwojgu swoich wnucząt czyli mnie i mojej siostrze. W testamencie jednego ze swoich synów, brata mojego ojca wydziedziczyła. Moje pytanie brzmi czy mogę jako wnuczek wystąpić do Sądu o stwierdzenie nabycia spadku i czy wszystkie postępowania można przeprowadzic na jednej rozprawie? Jaki będzie podział spadku?

krzysiek

Wyjaśnień poszczególnych kwestii dokonam w kolejnych punktach:

1) Na mocy art. 1025. § 1 kodeksu cywilnego, sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Interes taki niewątpliwie posiada Pan będąc uprawnionym do nabycia spadku na podstawie testamentu, a także zstępnym spadkodawcy ustawowego.

2) Wydaje się, że dopuszczalne jest żądanie w jednym wniosku rozstrzygnięcia wszystkich opisanych w pytaniu spraw. Przemawia za tym fakt, iż sąd spadku dla wszystkich tych osób jest ten sam. Łączne przeprowadzenie tych wszystkich spraw może nastąpić na podstawie art. 199 i 219 kodeksu postępowania cywilnego w związku z art. 13 § 2 kodeksu postępowania cywilnego.
Warto zaznaczyć że prawo do złożenia wniosku o stwierdzenie nabycia spadku nie jest ograniczone żadnym terminem , nie ulega przedawnieniu i w żadnych okolicznościach nie wygasa.
Na podstawie § 1art. 670 kodeksu postępowania cywilnego sąd spadku bada z urzędu, kto jest spadkobiercą. W szczególności bada, czy spadkodawca pozostawił testament, oraz wzywa do złożenia testamentu osobę, co do której będzie uprawdopodobnione, że testament u niej się znajduje. Jeżeli testament zostanie złożony, sąd dokona jego otwarcia i ogłoszenia.

3) Aby wyjaśnić jak będzie wyglądał podział spadku w zaistniałej sytuacji należy wyjaśnić pojecie wydziedziczenia. Wydziedziczenie w kodeksie cywilnym to pozbawienie zstępnych, małżonka lub rodzeństwa prawa do zachowku. Wydziedziczenie w znaczeniu potocznym takich skutków za sobą nie pociąga, gdyż odsunięty od dziedziczenie na podstawie testamentu, tak w sposób wyraźny gdy spadkodawca pisze np. że tego i tego wydziedziczam, albo w sposób dorozumiany gdy spadkodawca dzieli swój majątek pomijając jedną z osób uprawnionych na mocy ustawy, np. jednego z synów, może realizować roszczenia o zachowek. Na temat instytucji zachowku odsyłam do odpowiedzi zamieszczonych na portalu PoradaPrawna.pl .
Istotną kwestią jest czy brat pozostawił jakiś zstępnych, ponieważ jeśli takowi są, są oni uprawnieniu do zachowku.

Poniżej cytuje art. 1008 kodeksu cywilnego w którym znajduje się katalog zamknięty przyczyn wydziedziczenia:
Art. 1008. Spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku (wydziedziczenie), jeżeli uprawniony do zachowku:
1) wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;
2) dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;
3) uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.

Ważnym w tej sprawie jest także art. 1015 kodeksu cywilnego, który ustanawia pewną fikcję prawną jeśli oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku nie zostało złożone w terminie 6 miesięcy od dnia w którym spadkobierca dowiedział się o tytule do spadku, a taka sytuacja ma miejsce w stosunku do spadkobierców ustawowych w opisanej w pytaniu sprawie. Paragraf 2 art. 1015 stanowi, że brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym terminie jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku. Jednakże gdy spadkobiercą jest osoba nie mająca pełnej zdolności do czynności prawnych albo osoba, co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia, albo osoba prawna, brak oświadczenia spadkobiercy w terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Jeżeli więc któryś ze zstępnych w chwili przyjęcia spadku nie był pełnoletni, przyjmę on spadek w dobrodziejstwem inwentarza.

4) Na koniec wyjaśnię jaki powinien być podział spadku, zakładając że wszystkie osoby uprawnione są pełnoletnie i posiadają pełną zdolność do czynności prawnych.

a)Po dziadku dziedziczą w równych częściach obaj synowie i babcia, osoby te dziedziczą część majątku dziadka z małżeństwa, czyli połowę wspólnego majątku babci i dziadka, jeśli oczywiście miedzy babcia i dziadkiem był ustrój wspólności małżeńskiej. (synowie uzyskują po 1/6 majątku wspólnego rodziców, a matce pozostaje jej połowa majątku oraz 1/3 ze spadku po mężu co w sumie daje 4/6 majątku wspólnego).
b)Po Panu ojcu w braku testamentu także w częściach równych dziedziczy Pan, Pana siostra i Pana mama, dziedziczycie oczywiście cześć majątku przypadającą ojcu, czyli połowę z majątku wspólnego ojca i matki, jej przysługuje połowa majątku wspólnego, jeśli tak jak wyżej ustrojem majątkowym małżeńskim była wspólność. Przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie należą do majątku osobistego każdego z małżonków, chyba ze spadkodawca inaczej postanowił art. 33 pkt2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
c)Po śmierci babci jej majątek zostanie podzielony tak jak babcia w testamencie postanowiła. Czy wydziedziczonemu bratu Pana ojca przysługuje prawo do zachowku może Pan ocenić po analizie treści punktu 3 mojej odpowiedzi. Z pytania wynika iż nie pozostawił on zstępnych a więc jeśli został pozbawiony w testamencie również prawa do zachowku to nie przysługują mu żadne roszczenia w stosunku do Pana, Pana mamy czy siostry.