Forum prawno-podatkowe

Kaska43 · Gość

Od rozwodu minęło 1.5 roku. Czy mogę wnioskować o podwyższenie alimentów na dziecko?
Były mąż płaci 400 zł. Ale tydzień temu ożenił się i nie wiem, czy sąd pozytywnie rozpatrzy mój wniosek w tych nowych okolicznościach

Krzysztof Kozłowski · Gość

W razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego, jak stanowi art. 138 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
W literaturze prawniczej wypowiedziano się, iż istotnie jest tak, że „Zmiana potrzeb małoletniego dziecka stron, po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego, może uzasadniać wniesienie odrębnego powództwa o zmianę tego wyroku w części dotyczącej udziału rodziców w kosztach jego utrzymania i wychowania – na podstawie art. 138. Żądanie to może dotyczyć (w zależności od okoliczności) podwyższenia, obniżenia (...) obowiązku alimentacyjnego określonego w wyroku rozwodowym.” (M. Lech-Chełmińska, V. Przybyła, Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Praktyczny komentarz ze wzorami pism procesowych w sprawach rodzinnych, Warszawa 1995, s. 139).
Wyjaśniono z kolei w orzecznictwie, że „Zmiana orzeczenia lub umowy o obowiązku alimentacyjnym może nastąpić w drodze powództwa z art. 138 Kro (...).
Potrzeby uprawnionego oraz możliwości zobowiązanego ulegają zmianie; tym samym może ulegać zmianie wysokość alimentów. Dlatego w razie zmiany stosunków zarówno uprawniony, jak i zobowiązany mogą żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego (art. 138 Kro). Zmiana stosunków może prowadzić do uchylenia obowiązku alimentacyjnego bądź do podwyższenia lub obniżenia alimentów. Obowiązek alimentacyjny wygasa wtedy, gdy uprawniony uzyska zdolność do samodzielnego utrzymania się (art. 133 § 1 Kro). Następuje to również w sytuacji, gdy zobowiązany do alimentacji utraci na skutek zdarzeń losowych całkowicie możliwość osiągania jakichkolwiek dochodów. Podwyższenie alimentów następuje wówczas, gdy zwiększaniu uległy potrzeby uprawnionego albo zwiększyły się możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego. Obniżenie alimentów uzasadnienia zmniejszenie się potrzeb uprawnionego lub pogorszenie sytuacji materialnej i majątkowej zobowiązanego. (...).
Dla stwierdzenia, czy nastąpiła zmiana stosunków w rozumieniu art. 138 Kro, należy brać pod uwagę, czy istniejące warunki i okoliczności – na tle sytuacji ogólnej – mają charakter trwały, dotyczą okoliczności zasadniczych, ilościowo znacznych i wyczerpują te przesłanki, które w istotny sposób wpływają na istnienie czy zakres obowiązku alimentacyjnego. Zmiana orzeczenia dopuszczalna jest tylko w razie zmiany stosunków powstałych po jego wydaniu, a jej ustalenie następuje poprzez porównanie stosunków obecnych z warunkami i okolicznościami uprzednio istniejącymi. (...).” (uchwała pełnego składu Izby Cywilnej i Administracyjnej Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1987 r., sygn. akt III CZP 91/86, OSNCP 1988/4/42). W myśl postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 19 lipca 1974 r., sygn. akt II CO 9/74, „Powództwo o zmianę przewidziane w art. 138 k.r.o. wchodzi w grę w razie zmiany stosunków. Przez pojęcie «stosunków» w tym wypadku należy rozumieć okoliczności istotne z punktu widzenia ustawowych przesłanek obowiązku alimentacyjnego i jego zakresu (np. art. 133 i 135 k.r.o.). Zmiana zatem «stosunków» tak pojmowanych, bez potrzeby zajmowania się zagadnieniami szczególnymi, jest zmianą okoliczności, od których zależy istnienie i zakres obowiązku alimentacyjnego. (...).”. Przy czym, warto jeszcze zaznaczyć, że jak podaje się w literaturze prawniczej, „(...) upływ czasu, jaki nastąpił od daty ostatniego wyroku alimentacyjnego do daty orzekania o podwyższenie alimentów sam w sobie nie może jeszcze przemawiać za zasadnością powództwa; na stronie ciąży wówczas obowiązek wykazania, że zmiany takie nastąpiły stosownie do ogólnej reguły dowodowej (art. 6 k.c.). Sąd nie jest w takim przypadku wolny od obowiązku działania z urzędu (art. 5, 212 k.p.c.).” (T. Domińczyk, w: H. Ciepła, B. Czech, T. Domińczyk, S. Kalus, K. Piasecki, M. Sychowicz, Kodeks rodzinny i opiekuńczy z komentarzem, pod red. K. Piaseckiego, Warszawa 2000, s. 778).
Wypowiedziano się również w orzecznictwie, iż „Przy ocenie, czy zachodzą przesłanki do zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego w myśl art. 138 k.r. i op., należy brać pod uwagę wszelkie okoliczności mogące świadczyć o zmianie stosunków, a zwłaszcza możliwości zarobkowych i majątkowych stron. W wypadku gdy zobowiązany do alimentacji posiada określony majątek, o zmianie okoliczności świadczy nie tylko zmiana stosunków własnościowych (utrata lub powiększenie majątku), lecz także zmiany w zakresie faktycznego dysponowania majątkiem, możliwości jego upłynnienia w celu zaspokojenia zobowiązań alimentacyjnych itp.” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 1969 r., sygn. akt III CRN 54/69). Co do zasady zatem istotna zmiana stosunków będzie podlegała każdorazowej ocenie sądu (K. Gromek, Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Warszawa 2004, s. 906). Każdą natomiast wniesioną sprawę sąd rozpatruje indywidualnie.